صراط: یکی از مخاطبان صراط نیوز در مطلبی درباره نظر امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری پیرامون نقدپذیری مسئولان نوشت: در جامعه ما هنگامی که صحبت از انتقاد و انتقاد پذیری می شود همه افراد خود را انتقاد پذیر معرفی کرده و این امر را یک عامل پیشرفت در کارها و اعمال خود می دانند و اگر در این میان ما بخواهیم در مورد عملکرد شخصی موضوع یا مطلبی بنویسیم و کارکردهای صورت گرفته آن را نقد کنیم و بدون حب و بغض اظهار نظر نماییم ،آن شخص بدون فوت وقت شمشیر کشیده و با ترفندهای گوناگون منتقد را به سکوت فرا می خواند و وی را به تندروی ، قضاوت عجولانه و تضعیف آن نهاد یا شخص متهم می‌کند و در آخر به دلیل انتقاد پذیر بودن بدون هیچ استدلال و توجیه خاصی نقد او را رد می‌کند بنابراین می توان نتیجه گرفت که مسئولین ما از هرگونه خطا و لغزشی مصون و لذا جا برای نقد مهیا نخواهد بود.
در جامعه امروزی رسانه ها که بصورت تخصصی به بیان مطالبات و مشکلات مردم به صورت بی طرفانه می پردازند و مردم آن را به عنوان پل ارتباطی بین خودشان و مسئولین قبول دارند زمینه را برای نقد و انتقاد سازنده فراهم می کنند. حضرت خمینی (س) با ایمان خالصی که داشتند انقلاب اسلامی را بنا کردند ایشان به عنوان یک معمار میدانست که چه عواملی ممکن است برتنه این انقلاب خدشه وارد کند یکی از خطراتی که امام بزرگوار بارها مردم و مسولین را از آن برحذر می‌داشتند خطر تبعیت از هوای نفس است. حضرت امام رحمه الله‌علیه در جمع هیئت دولت در سال ۵۹ بیانات بسیار ارزشمندی فرمودند که گوشه‌هایی از آن را برای یاد آوری خدمتتان تقدیم می شود:
آنچه که خطر براى هر انسانى و هر متصدى امرى هست حب نفْس است. رأس همه خطاهایى که انسان مىکند، حب نفْس است. هر بلایى سر انسان خودش مىآید یا جامعه از دست قدرتمندان مىبیند این در اثر هواى نفْس و خودخواهى است (صحیفه امام، ج۱۳، ص: ۱۹۴ / ۲۰ شهریور ۱۳۵۹/ مکان: تهران، جماران)
امام بزرگوار در ادامه همان سخنان می‌فرمایند:” شما حالا وزیر هستید، دیگران باید اطاعت بکنند، چشم بسته باید اطاعت بکنند؟!!! شما وکیل هستید، دیگران باید از شما اطاعت بکنند و چشم بسته هم باشند؟!!! این همه براى این است که انسان خودش را نساخته. اگر انسان خودش را ساخته بود، هیچ بدش نمىآمد که یک رعیتى هم به او انتقاد کند؛ اصلًا بدش نمىآمد، از انتقاد بدش نمیآمد.”
خوب است که مسؤولین و دولت‌مردان توجه داشته باشند که افرادی که خیرخواهانه و دلسوزانه نصیحتی یا انتقادی می‌کنند در واقع با این کارشان به کمک آنها آمده‌اند حضرت امیر علیه‌السلام می‌فرمایند:” کسى که تو را نصیحت و راهنمایى مى کند، بى گمان تو را کمک کرده است ( صحیفه امام، ج۱۳، ص: ۱۹۴ / ۲۰ شهریور ۱۳۵۹/ مکان: تهران، جماران)
با بررسی نگاه امام بزرگوار و مقام معظم رهبری پیرامون لزوم نقد پذیری مسئولین، مشخص می شود که از جانب این دوبزرگوار، اصرار بر نقدِ سازنده و دلسوزانه ی مدیران در جهت پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی وجود دارد. امام خمینی(س)می فرمایند: هیچ کس نباید خود را مطلق و مبرّای از انتقاد ببیند البته انتقاد غیر از برخورد خطی و جریانی است.( صحیفه نور، ج21/ص 48)همچنین ایشان می فرمایند: در جمهوری اسلامی همه باید با انتقادها و طرح اشکالها راه را برای سعادت جامعه باز کنند. (صحیفه نور، ج 14/ ص 248)
مقام معظم رهبری هم در این خصوص فرمودند: افراد، مسئولین، خودشان را در معرض نقد و انتقاد قرار بدهند و پاسخگو باشند و پاسخ بدهند و تبیین کنند. خیلی از اوقات اگر چنانچه یک انتقادی به کسی بشود، این فرصتی است برای او که بتواند ذهن ها را روشن کند، تبیین کنند، حقیقت را بیان کنند؛ خیلی چیز خوبی است.۱۳۸۸/۰۳/۲۹
بنابراین با یک نگاه دقیق تر و باتوجه به فرمایشات امام بزرگوار و مقام معظم رهبری میتوان نتیجه گرفت یکی از مهمترین ویژگی های هر مسئول نقد پذیری و نقد ناپذیری اوست که می توان عدم نقد ناپذیری را در ریشه های گوناگونی جستجو کرد که یکی از مهمترین عوامل از مبانی نظری و فکری مسئولان نشئت می‌گیرد، در مبانی فکری مسئولین، جایی برای تعدد و تنوع عقیده ها و نظرها از یک واقعیت لحاظ نشده است. علت بعدی، به شکاف ایجادشده در جامعه برمی‌گردد، لایه های تمدنی و فرهنگی مختلفی در جامعه ما وجود دارد، نمایندگان و طرفداران این لایه های تمدنی و فرهنگی گاهی چنان عرصه را تنگ می کنند که امکان گفتگو با یکدیگر و رسیدن به تفاهم را باور ندارند، به همین سبب نقد کردن در چنین فضایی خیلی زود به دشمنی و تخاصم و تلاش برای حذف می‌انجامد. در میان این عوامل نمی‌توان ضعف اخلاقی را نادیده گرفت، تکبر و خود بزرگ بینی و فقدان فروتنی در افراد می‌تواند مانعی جدی در برابر نقد شدن ایجاد کند./ محمود رضایی
در جامعه امروزی رسانه ها که بصورت تخصصی به بیان مطالبات و مشکلات مردم به صورت بی طرفانه می پردازند و مردم آن را به عنوان پل ارتباطی بین خودشان و مسئولین قبول دارند زمینه را برای نقد و انتقاد سازنده فراهم می کنند. حضرت خمینی (س) با ایمان خالصی که داشتند انقلاب اسلامی را بنا کردند ایشان به عنوان یک معمار میدانست که چه عواملی ممکن است برتنه این انقلاب خدشه وارد کند یکی از خطراتی که امام بزرگوار بارها مردم و مسولین را از آن برحذر می‌داشتند خطر تبعیت از هوای نفس است. حضرت امام رحمه الله‌علیه در جمع هیئت دولت در سال ۵۹ بیانات بسیار ارزشمندی فرمودند که گوشه‌هایی از آن را برای یاد آوری خدمتتان تقدیم می شود:
آنچه که خطر براى هر انسانى و هر متصدى امرى هست حب نفْس است. رأس همه خطاهایى که انسان مىکند، حب نفْس است. هر بلایى سر انسان خودش مىآید یا جامعه از دست قدرتمندان مىبیند این در اثر هواى نفْس و خودخواهى است (صحیفه امام، ج۱۳، ص: ۱۹۴ / ۲۰ شهریور ۱۳۵۹/ مکان: تهران، جماران)
امام بزرگوار در ادامه همان سخنان می‌فرمایند:” شما حالا وزیر هستید، دیگران باید اطاعت بکنند، چشم بسته باید اطاعت بکنند؟!!! شما وکیل هستید، دیگران باید از شما اطاعت بکنند و چشم بسته هم باشند؟!!! این همه براى این است که انسان خودش را نساخته. اگر انسان خودش را ساخته بود، هیچ بدش نمىآمد که یک رعیتى هم به او انتقاد کند؛ اصلًا بدش نمىآمد، از انتقاد بدش نمیآمد.”
خوب است که مسؤولین و دولت‌مردان توجه داشته باشند که افرادی که خیرخواهانه و دلسوزانه نصیحتی یا انتقادی می‌کنند در واقع با این کارشان به کمک آنها آمده‌اند حضرت امیر علیه‌السلام می‌فرمایند:” کسى که تو را نصیحت و راهنمایى مى کند، بى گمان تو را کمک کرده است ( صحیفه امام، ج۱۳، ص: ۱۹۴ / ۲۰ شهریور ۱۳۵۹/ مکان: تهران، جماران)
با بررسی نگاه امام بزرگوار و مقام معظم رهبری پیرامون لزوم نقد پذیری مسئولین، مشخص می شود که از جانب این دوبزرگوار، اصرار بر نقدِ سازنده و دلسوزانه ی مدیران در جهت پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی وجود دارد. امام خمینی(س)می فرمایند: هیچ کس نباید خود را مطلق و مبرّای از انتقاد ببیند البته انتقاد غیر از برخورد خطی و جریانی است.( صحیفه نور، ج21/ص 48)همچنین ایشان می فرمایند: در جمهوری اسلامی همه باید با انتقادها و طرح اشکالها راه را برای سعادت جامعه باز کنند. (صحیفه نور، ج 14/ ص 248)
مقام معظم رهبری هم در این خصوص فرمودند: افراد، مسئولین، خودشان را در معرض نقد و انتقاد قرار بدهند و پاسخگو باشند و پاسخ بدهند و تبیین کنند. خیلی از اوقات اگر چنانچه یک انتقادی به کسی بشود، این فرصتی است برای او که بتواند ذهن ها را روشن کند، تبیین کنند، حقیقت را بیان کنند؛ خیلی چیز خوبی است.۱۳۸۸/۰۳/۲۹
بنابراین با یک نگاه دقیق تر و باتوجه به فرمایشات امام بزرگوار و مقام معظم رهبری میتوان نتیجه گرفت یکی از مهمترین ویژگی های هر مسئول نقد پذیری و نقد ناپذیری اوست که می توان عدم نقد ناپذیری را در ریشه های گوناگونی جستجو کرد که یکی از مهمترین عوامل از مبانی نظری و فکری مسئولان نشئت می‌گیرد، در مبانی فکری مسئولین، جایی برای تعدد و تنوع عقیده ها و نظرها از یک واقعیت لحاظ نشده است. علت بعدی، به شکاف ایجادشده در جامعه برمی‌گردد، لایه های تمدنی و فرهنگی مختلفی در جامعه ما وجود دارد، نمایندگان و طرفداران این لایه های تمدنی و فرهنگی گاهی چنان عرصه را تنگ می کنند که امکان گفتگو با یکدیگر و رسیدن به تفاهم را باور ندارند، به همین سبب نقد کردن در چنین فضایی خیلی زود به دشمنی و تخاصم و تلاش برای حذف می‌انجامد. در میان این عوامل نمی‌توان ضعف اخلاقی را نادیده گرفت، تکبر و خود بزرگ بینی و فقدان فروتنی در افراد می‌تواند مانعی جدی در برابر نقد شدن ایجاد کند./ محمود رضایی